Những bước đi đầy thăng trầm của giáo xứ Đồng Tâm

Đồng Tâm là một giáo xứ ở vùng cao, cách khá xa trung tâm của giáo Phận Vinh. Thế nhưng về Đồng Tâm hôm nay chúng ta có thể thấy được sự đổi thay rõ rệt của một giáo xứ vùng núi. Một sức sống mới đang phát triển mạnh mẽ nơi đây.
Để có được sự phát triển mạnh mẽ như hôm nay giáo xứ đã phải trải qua nhiều sóng gió và những khởi đầu đầy khó khăn. Lịch sử giáo xứ đã trải qua những thời kỳ và mốc thời gian như sau: Vào khoảng năm 1919 có gia đình ông Quế Nam, quê ở Ninh Bình –Phát Diệm vào làm ăn sinh sống ở xóm Trù (này là Xã Nghĩa Khánh –Nghĩa Đàn –Nghệ An ). Ông thấy ở chung quanh mình cũng có người Công Giáo nên ông đã chủ động quy tụ họ lại. Sau đó ông đã mua một căn nhà để làm nơi đọc kinh cầu nguyện. Dần dần ông đã quy tụ được khoảng 115 giáo dân và từ đấy xóm đạo này được gọi là Họ Xóm Trù dưới sự chăn dắt của cha xứ Cồn Cả là Linh mục.. Huệ. Nhưng trong một thời gian ngắn không biết vì lý do gì mà đến năm 1924 thì họ đạo này bị tan rã.
Đến năm 1929 có gia đình ông Sự và gia đình ông Job. Sinh ở Họ Hàng Bè Xứ Thuận Nghĩa (Nay là Hạ Nguyên,Quỳnh Lưu) lên lập nghiệp ở địa điểm Động Đào, cách nhà thờ hiện nay 1km về phía nam. Và họ đã quy tụ lại được một số giáo dân khoảng chừng mười lăm hộ gồm 87 người đến làm ăn sinh sống ở mảnh đất Động Đào này. Sau đó, được cố Linh Mục Lay –Gue (tức cố Kính) đặt tên cho là họ Đồng Nâm vào năm 1931. Trong thời gian này, dưới sự dìu dắt của cha Chất giáo dân đã chung tay góp sức làm được một Nhà Nguyện bằng tranh tre đơn sơ. Đến năm 1935 thì Họ Đồng Nâm mới chính thức được nhập vào Xứ Cồn Cả dưới sự chăn dắt của Cha Cẩn quản xứ . Vì lý do hạn hán lâu dài, đói nghèo …, nên năm 1936 Cha Xứ cùng với giáo dân thống nhất chuyển dời ngôi nhà Nguyện từ Động Đào về tại địa điểm hiện nay .
Ngày 28 tháng 7 năm 1941, số giáo dân lên đến một trăm người , thấy vậy, Nhà chung sai Thầy Micae Khả đến ở cùng với giáo dân. Nhờ sự đồng lòng hiệp sức của giáo dân, và sự chỉ bảo của Thầy Micae một ngôi nhà thờ mới khang trang đã được xây dựng. Ngôi nhà thờ được khánh thành vào cuối năm 1942, có chiều dài 24m, chiều rộng 7m. Do giáo dân càng ngày càng gia tăng, ngôi nhà thờ cũ không thể đáp ứng được cho việc đọc kinh dâng thánh lễ hằng ngày. Do vậy , Linh Mục pet. Phan văn Tập, Cha Xứ Nghĩa Thành lúc ấy kiêm giáo Đồng Tâm cùng với giáo dân đã khởi công xây dựng ngôi thánh đường mới và đã được khánh Thành vào ngày 19 tháng 6 năm 2002, với chiều dài 37m, chiều Rộng là 13m, chiều cao Tháp chuông là 30m.
Ngày 24 tháng 4 năm 2005 được xem là ngày quan trọng nhất đối với giáo dân giáo xứ Đồng Tâm khi bề trên Địa Phận Vinh đã chấp thuận nâng cao giáo họ Đồng Tâm lên thành Giáo Xứ, và cái tên Đồng Tâm từ đó chính thức có tên trong dang sách của giáo phận Vinh. Hiện nay giáo xứ được chia thành ba họ: Đồng Tâm (Họ trị sơ), họ Đồng Nho và Họ Đông Khánh đang chờ sự chấp nhận của bề trên.
Hiện nay, số giáo dân của giáo xứ khoảng 1800 người (2010) dưới sự dìu dắt của Linh Mục Nguyễn Xuân Huyền. Mặc dù là một giáo xứ vùng núi nhưng đời sống đạo của giáo dân nơi đây ngày càng sâu đậm. Vào mỗi tối tiếng chuông nhà thờ lại vang lên cả một xóm đạo thúc dục mọi người đến đọc kinh. Người dân nơi đây đang nổ lực trong mọi công việc. Luôn sống tốt đời đẹp đạo. Rất nhiều bạn giới trẻ trong xứ đã dâng mình cho Chúa trong các dòng tu trong và ngoài nước. Nhiều gia đình đã trở nên khá giả nhờ chăm lo phát triển nương rẫy và chăn nuôi. Đây là bước đệm tốt để người dân sống tốt hơn về phần đức tin.
Về Đồng Tâm hôm nay ta có thể cảm nhận được sức sống của một giáo xứ trẻ. Và đặc biệt hơn nữa giáo xứ đang rộn ràng không khí của ngày chầu lượt đang gần kề.
Chiếc cổng chào khang trang trước cổng ra vào của giáo xứ càng thể hiện rõ nét một sức sống mới đang mạnh mẽ ở đây. Đồng Tâm đang vươn mình trước những cơ hội mới.